Ontbindende voorwaarden in arbeidsovereenkomsten

Ondanks het gesloten stelsel van het arbeidsrechtelijk ontslag, kan ook de beëindiging van de arbeidsovereenkomst door het intreden van een ontbindende voorwaarde rechtsgeldig zijn. Hier gaan rechters niet lichtzinnig mee om en dit dient eerder uitzondering dan regel te zijn. Een dergelijke ontbindende voorwaarde komt regelmatig voor bij subsidiebanen, waarbij werkgevers het stopzetten van de subsidie door de overheid als ontbindende voorwaarde in de arbeidsovereenkomst opnemen. De vraag is echter of bij het intreden van deze ontbindende voorwaarde er sprake is van een rechtsgeldige beëindiging van de arbeidsovereenkomst. Deze vraag wordt des te belangrijker nu er plannen liggen om voor veel banen de van overheidswege verstrekte subsidie te schrappen.

Uiteraard dient de voorkeur er naar uit te gaan dat de werkgever de werknemer in dienst houdt, ook bij het stopzetten van de subsidie, maar de kans is groot dat bij het wegvallen van de subsidie dit niet financieel haalbaar zal zijn voor de werkgever. Indien een werkgever hierdoor failliet zal gaan, zullen er nog meer werkplekken komen te vervallen, wat te allen tijde voorkomen dient te worden.

Indien er in de arbeidsovereenkomst geen uitdrukkelijke ontbindende voorwaarde is opgenomen, zal de arbeidsovereenkomst in ieder geval in stand blijven. Een ontbindende voorwaarde dient namelijk altijd uitdrukkelijk overeengekomen te worden, waardoor dit schriftelijk dient te geschieden.

Indien de ontbindende voorwaarde duidelijk is geformuleerd, zal deze pas rechtgeldig zijn indien aan de volgende voorwaarden, volgens de jurisprudentie, wordt voldaan:
– de ontbindende voorwaarde mag niet in strijd zijn met het gesloten stelsel van het ontslagrecht, en
– de vervulling van de ontbindende voorwaarde mag niet te beïnvloeden zijn door een van de partijen, en
– de arbeidsovereenkomst moet door het intreden van de ontbindende voorwaarde “zinloos” zijn geworden.

Indien niet aan alle voorwaarden is voldaan kan een werkgever geen beroep hier op doen, waardoor de arbeidsovereenkomst in stand blijft. De geldigheid van een ontbindende voorwaarde wordt slechts bij uitzondering aanvaard.

Bij het wegvallen van subsidie wordt de arbeidsovereenkomst vaak niet inhoudsloos. Slechts de financiële dekking valt weg, maar dit kan geen reden voor ontbinding zijn op grond van het gesloten stelsel van het ontslagrecht, aldus het Gerechtshof Den Haag in haar uitspraak van 11 maart 2011 in een soortgelijke kwestie. Derhalve zal een ontbindende voorwaarde ten aanzien van het wegvallen van de verstrekte subsidie in beginsel geen rechtsgeldige beëindiging van de arbeidsovereenkomst tot gevolg hebben.

Het is de werkgever dan ook aan te raden om tijdig te kijken naar alternatieven, zoals het niet verlengen van een tijdelijk contract, het tijdig aanvragen van een ontslagvergunning bij het UWV WERKbedrijf, nagaan of de werknemer eventueel bereid is om een beëindiging met wederzijds goedvinden overeen te komen, dan wel een verzoek tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst indienen bij de kantonrechter.